Wzór umowy pożyczki

Wzór umowy pożyczki

Umowa pożyczki to dokument, który reguluje przekazanie środków pieniężnych lub rzeczy pomiędzy stronami na określony czas i warunkach. Sporządzenie przejrzystego wzoru umowy pożyczki pozwala uniknąć nieporozumień oraz zabezpiecza interesy zarówno pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy. Wzór taki powinien uwzględniać nie tylko podstawowe dane stron i przedmiotu umowy, ale także kwestie podatkowe, zasady rozliczeń w różnych walutach, możliwość odstąpienia od umowy czy odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązań. Praktyczne wskazówki dotyczące konstrukcji dokumentu oraz wyjaśnienia przepisów prawa pomagają zrozumieć mechanizmy prawne związane z udzielaniem pożyczek. Warto również rozważyć powiązania tematyczne, takie jak zabezpieczenia wierzytelności, skutki podatkowe czy alternatywne sposoby rozstrzygania sporów, które mogą mieć znaczenie przy zawieraniu tego typu umów.

Wzór umowy pożyczki – podstawowe informacje i definicja

Umowa pożyczki to jeden z najczęściej wykorzystywanych dokumentów w obrocie prawnym, regulowany przepisami Kodeksu cywilnego. Jej istota polega na tym, że jedna strona – pożyczkodawca – zobowiązuje się przekazać drugiej stronie określoną ilość środków pieniężnych lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, natomiast pożyczkobiorca przyjmuje na siebie obowiązek zwrotu tej samej ilości oraz jakości przedmiotu umowy. Wzór umowy pożyczki powinien więc jasno wskazywać, że wraz z przekazaniem pieniędzy lub rzeczy następuje ich przejście na własność biorącego, jednak charakter tej czynności jest czasowy – po upływie ustalonego terminu środki muszą zostać zwrócone.

W praktyce pożyczka może mieć charakter zarówno odpłatny, jak i nieodpłatny. W pierwszym przypadku dokument zawiera postanowienia dotyczące odsetek lub innych kosztów związanych z korzystaniem z kapitału. Wariant nieodpłatny (grzecznościowy) nie przewiduje żadnego wynagrodzenia dla dającego pożyczkę. Niezależnie od wybranego modelu, wzór dokumentu powinien precyzyjnie określać warunki przekazania i zwrotu przedmiotu umowy oraz ewentualne dodatkowe ustalenia stron. Tak przygotowany wzór stanowi solidną podstawę do zabezpieczenia interesów obu stron i może być wykorzystany zarówno w relacjach prywatnych, jak i biznesowych.

Jak prawidłowo sporządzić wzór umowy pożyczki?

Przygotowując wzór umowy pożyczki, należy zadbać o to, aby dokument zawierał wszystkie niezbędne elementy wymagane przez przepisy prawa oraz praktykę obrotu. Wśród podstawowych danych, które powinny znaleźć się we wzorze, wymienia się datę i miejsce zawarcia umowy, a także szczegółowe oznaczenie stron – zarówno w przypadku osób fizycznych (imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery PESEL lub dokumentów tożsamości), jak i podmiotów gospodarczych czy osób prawnych (nazwa firmy, adres siedziby, NIP, KRS oraz osoby uprawnione do reprezentacji). Kluczowe jest również precyzyjne określenie przedmiotu pożyczki: jeśli są to środki pieniężne – należy wskazać kwotę cyfrowo i słownie wraz z walutą; w przypadku rzeczy – ich rodzaj, ilość oraz cechy pozwalające na jednoznaczną identyfikację.

W dobrze przygotowanym wzorze nie może zabraknąć zapisów dotyczących warunków zwrotu pożyczonych środków. Warto uwzględnić tu termin spłaty (np. konkretna data lub harmonogram ratalny), sposób przekazania środków (przelew bankowy lub gotówka), a także ewentualne oprocentowanie czy inne koszty związane z korzystaniem z kapitału. Przykładowe klauzule mogą przewidywać naliczanie odsetek ustawowych za opóźnienie albo możliwość wcześniejszej spłaty bez dodatkowych opłat. Dla zabezpieczenia interesów stron można rozważyć dodanie postanowień o zabezpieczeniu zwrotu pożyczki (np. poręczenie, weksel czy zastaw). Każdy wzór powinien kończyć się czytelnymi podpisami obu stron, co potwierdza zgodność woli i treści umowy. Warto pamiętać, że starannie opracowany dokument ułatwia dochodzenie roszczeń oraz minimalizuje ryzyko sporów w przyszłości.

Forma zawarcia umowy pożyczki – kiedy wymagana jest forma pisemna?

W praktyce zawarcie umowy pożyczki może nastąpić w różnych formach – ustnej, pisemnej lub elektronicznej. Przepisy Kodeksu cywilnego nie narzucają co do zasady obowiązku zachowania formy pisemnej, jednak przy pożyczkach przekraczających wartość 1000 złotych pojawia się wymóg tzw. formy pisemnej dla celów dowodowych (ad probationem). Oznacza to, że w przypadku ewentualnego sporu sądowego, brak pisemnego potwierdzenia może znacznie utrudnić wykazanie istnienia i warunków zawartej umowy. Dlatego we wzorze dokumentu warto przewidzieć miejsce na podpisy obu stron oraz datę zawarcia, co stanowi istotny dowód na okoliczność przekazania środków lub rzeczy.

Brak zachowania formy pisemnej nie powoduje nieważności czynności prawnej, nawet jeśli wartość pożyczki przekracza 1000 zł – potwierdzają to liczne orzeczenia sądowe (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 lutego 2013 r., sygn. akt V ACa 53/2013). W praktyce jednak udokumentowanie ustnych ustaleń bywa trudne. Warto wiedzieć, że pokwitowanie odbioru pieniędzy czy inny dokument potwierdzający przekazanie środków może być uznany przez sąd za wystarczający dowód zawarcia umowy pożyczki (por. wyrok SA z 2007 r., sygn. akt ACa 37/2007). Z tego względu wzór umowy pożyczki powinien być przygotowany tak, aby umożliwiał jednoznaczne wykazanie zarówno faktu udzielenia pożyczki, jak i jej warunków – niezależnie od tego, czy strony zdecydują się na wersję papierową czy elektroniczną.

Opodatkowanie umowy pożyczki – obowiązki podatkowe stron

Przy sporządzaniu wzoru umowy pożyczki należy pamiętać o obowiązkach podatkowych, które mogą powstać po stronie pożyczkobiorcy. Zawarcie umowy pożyczki co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Obowiązek ten dotyczy zarówno umów zawieranych pomiędzy osobami fizycznymi, jak i przedsiębiorcami, jeśli nie zachodzą ustawowe zwolnienia. Stawka podatku PCC wynosi 0,5% wartości udzielonej pożyczki, a podstawę opodatkowania stanowi kwota lub wartość rzeczy będących przedmiotem umowy.

Pożyczkobiorca ma 14 dni na zgłoszenie zawarcia umowy do właściwego urzędu skarbowego. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu PCC-3, który należy wypełnić i złożyć wraz z ewentualną wpłatą należnego podatku. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje poważnymi konsekwencjami – w przypadku ujawnienia niezgłoszonej pożyczki organ podatkowy może zastosować sankcyjną stawkę podatku w wysokości aż 20%. Warto więc zadbać, aby we wzorze dokumentu znalazła się informacja o konieczności rozliczenia PCC oraz wskazanie osoby odpowiedzialnej za dopełnienie formalności. Pozwoli to uniknąć nieporozumień i potencjalnych sankcji finansowych.

Wzór umowy pożyczki a waluta – rozliczenie w złotych i walutach obcych

W przypadku gdy przedmiotem pożyczki są środki pieniężne wyrażone w walucie obcej, wzór umowy pożyczki powinien jasno określać zasady zarówno udzielenia, jak i zwrotu zobowiązania. Strony mogą swobodnie ustalić, czy spłata nastąpi w tej samej walucie, czy też możliwa będzie spłata w złotych polskich. Jeżeli dokument nie zawiera szczególnego zastrzeżenia co do waluty zwrotu, pożyczkobiorca ma prawo spełnić świadczenie w PLN. W takiej sytuacji wartość należności przelicza się według kursu średniego Narodowego Banku Polskiego z dnia wymagalności roszczenia, chyba że strony postanowią inaczej lub przepisy szczególne przewidują odmienny sposób rozliczenia.

Wzór umowy pożyczki dotyczący środków w walutach obcych powinien także precyzyjnie wskazywać, na jakich zasadach nastąpi ewentualna konwersja waluty oraz jakie kursy będą brane pod uwagę przy rozliczeniu zobowiązania. W praktyce często stosuje się zapis, że w razie opóźnienia w spłacie wierzyciel może żądać zwrotu kwoty w złotych polskich, przeliczonej według kursu NBP z dnia faktycznej zapłaty. Takie rozwiązanie zabezpiecza interesy obu stron i pozwala uniknąć nieporozumień związanych ze zmianami kursów walutowych. Warto również rozważyć dodanie do wzoru informacji o możliwości wcześniejszej spłaty lub częściowej spłaty pożyczki w wybranej walucie, co zwiększa elastyczność rozliczeń.

Odstąpienie od umowy pożyczki i wypowiedzenie – kiedy jest możliwe?

Możliwość odstąpienia od umowy pożyczki lub jej wypowiedzenia to istotny element, który powinien znaleźć się w każdym wzorze dokumentu tego typu. Pożyczkodawca może odmówić wydania środków lub rozwiązać umowę, jeśli istnieją uzasadnione obawy co do wypłacalności pożyczkobiorcy – na przykład w przypadku pogorszenia się jego sytuacji majątkowej. Wzór umowy powinien przewidywać odpowiednią klauzulę, która jasno określi, że jeżeli zwrot pożyczki staje się wątpliwy z powodu złego stanu finansowego drugiej strony, dający środki ma prawo odstąpić od realizacji zobowiązania. Jednocześnie warto pamiętać, że jeśli pożyczkodawca wiedział lub z łatwością mógł dowiedzieć się o trudnej sytuacji majątkowej biorącego już przy zawieraniu umowy, nie przysługuje mu prawo do odstąpienia z tego powodu.

Tryb wypowiedzenia oraz forma rezygnacji powinny być zgodne z zapisami zawartymi we wzorze dokumentu. Jeśli umowa została sporządzona na piśmie, również oświadczenie o odstąpieniu lub wypowiedzeniu powinno mieć formę pisemną dla celów dowodowych. W praktyce ciężar udowodnienia przesłanek umożliwiających odstąpienie od umowy spoczywa na pożyczkodawcy – to on musi wykazać istnienie okoliczności uzasadniających rozwiązanie stosunku prawnego. Z kolei po stronie pożyczkobiorcy leży obowiązek przedstawienia argumentów wyłączających uprawnienie dającego środki do odstąpienia.

• Warto rozważyć dodanie do wzoru zapisu o możliwości natychmiastowego wypowiedzenia umowy w przypadku naruszenia przez biorącego innych istotnych postanowień (np. nieterminowej spłaty rat).
• Dobrą praktyką jest określenie w dokumencie minimalnego okresu wypowiedzenia oraz sposobu doręczenia oświadczenia (np. list polecony, e-mail z potwierdzeniem odbioru).
• Wzór może przewidywać także uprawnienie pożyczkobiorcy do wcześniejszej rezygnacji ze zobowiązania i zwrotu środków przed terminem bez dodatkowych kosztów.

Ujęcie tych postanowień we wzorze umowy pozwala obu stronom jasno określić zasady zakończenia współpracy i minimalizuje ryzyko sporów na tle ewentualnych roszczeń związanych z rozwiązaniem stosunku prawnego. Warto także dodać informację o możliwości skorzystania z mediacji lub innych alternatywnych metod rozstrzygania sporów w razie zaistnienia konfliktu dotyczącego wykonania lub rozwiązania umowy.

Roszczenia i odpowiedzialność stron wynikające z wzoru umowy pożyczki

Wzór umowy pożyczki powinien uwzględniać nie tylko zasady przekazania i zwrotu środków, ale także regulować kwestie związane z roszczeniami oraz odpowiedzialnością stron w przypadku niewywiązania się z postanowień dokumentu. Roszczenia o wydanie przedmiotu pożyczki przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy rzecz lub środki miały zostać przekazane pożyczkobiorcy. Z kolei jeśli termin zwrotu nie został określony w umowie, dłużnik zobowiązany jest do oddania pożyczki w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia przez dającego środki. Takie rozwiązania zapewniają przejrzystość i przewidywalność dla obu stron – zarówno pożyczkodawca, jak i biorący mogą jasno określić swoje uprawnienia i obowiązki w razie opóźnień lub niewydania przedmiotu umowy.

Odpowiedzialność za szkody wynikające z wad rzeczy będących przedmiotem pożyczki również powinna znaleźć odzwierciedlenie we wzorze dokumentu. Dający pożyczkę odpowiada za szkody wyrządzone biorącemu, jeśli wiedząc o wadach rzeczy nie poinformował o nich drugiej strony. Warto jednak pamiętać, że ta odpowiedzialność ma charakter dyspozytywny – strony mogą ją zmodyfikować lub nawet wyłączyć w treści umowy. Umożliwia to elastyczne dostosowanie zapisów do indywidualnych potrzeb oraz specyfiki danej transakcji, co jest szczególnie istotne przy pożyczkach dotyczących rzeczy ruchomych czy wartościowych przedmiotów.

• We wzorze warto przewidzieć postanowienia dotyczące ewentualnej odpowiedzialności solidarnej kilku pożyczkobiorców za zwrot całości świadczenia.
• Można rozważyć dodanie klauzuli o obowiązku niezwłocznego zawiadomienia drugiej strony o ujawnionych wadach rzeczy lub problemach ze spłatą.
• Zaleca się wskazanie sposobu rozstrzygania sporów dotyczących roszczeń – np. poprzez mediację lub arbitraż, co może przyspieszyć dochodzenie należności bez konieczności kierowania sprawy do sądu powszechnego.

Uzupełnienie wzoru umowy pożyczki o powyższe elementy pozwala na kompleksowe uregulowanie relacji pomiędzy stronami oraz ogranicza ryzyko powstania sporów na tle odpowiedzialności czy dochodzenia roszczeń. Dobrze skonstruowany dokument stanowi skuteczne narzędzie ochrony interesów zarówno pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy, a jednocześnie daje możliwość elastycznego kształtowania zakresu odpowiedzialności zgodnie z wolą stron.

Najważniejsze postanowienia we wzorze umowy pożyczki – praktyczne wskazówki

Przygotowując wzór dokumentu dotyczącego udzielenia pożyczki, należy zwrócić uwagę na kilka zasadniczych postanowień, które zapewnią przejrzystość oraz bezpieczeństwo prawne obu stronom. W pierwszej kolejności w treści wzoru powinny znaleźć się precyzyjne dane identyfikujące strony – zarówno pożyczkodawcę, jak i pożyczkobiorcę. W przypadku osób fizycznych zaleca się podanie imienia, nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru PESEL lub dokumentu tożsamości. Jeśli stroną jest przedsiębiorca lub osoba prawna, niezbędne będzie wskazanie nazwy firmy, adresu siedziby, NIP-u oraz osoby uprawnionej do reprezentacji. Takie szczegółowe oznaczenie eliminuje ryzyko pomyłek i ułatwia ewentualne dochodzenie roszczeń.

Kolejnym kluczowym elementem wzoru jest dokładny opis przedmiotu pożyczki. W przypadku środków pieniężnych należy wskazać kwotę zarówno cyfrowo, jak i słownie oraz określić walutę. Jeśli przedmiotem są rzeczy oznaczone co do gatunku – warto opisać ich rodzaj, ilość i cechy charakterystyczne. Warunki zwrotu powinny być jasno określone: termin spłaty (data lub harmonogram), sposób przekazania środków (przelew bankowy czy gotówka), a także ewentualne oprocentowanie lub inne koszty związane z korzystaniem z kapitału. Zaleca się również zawarcie zapisów dotyczących zabezpieczenia zwrotu pożyczki – mogą to być poręczenia, weksle czy ustanowienie zastawu.

W praktyce dobrze jest rozważyć dodanie do wzoru oświadczenia pożyczkobiorcy o stanie majątkowym oraz klauzul regulujących tryb wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy. Postanowienia te chronią interesy pożyczkodawcy w razie pogorszenia sytuacji finansowej drugiej strony. Na końcu dokumentu nie może zabraknąć czytelnych podpisów obu stron – stanowią one potwierdzenie zgodności woli i akceptacji wszystkich warunków umowy. Praktycznym rozwiązaniem jest także wskazanie sposobu doręczania oświadczeń (np. list polecony lub e-mail z potwierdzeniem odbioru) oraz informacji o możliwości wcześniejszej spłaty zobowiązania bez dodatkowych kosztów. Uzupełnienie wzoru o powyższe zapisy pozwala uniknąć nieporozumień i znacząco zwiększa bezpieczeństwo transakcji.

Podsumowanie

Wzór umowy pożyczki stanowi praktyczne narzędzie regulujące przekazanie środków pieniężnych lub rzeczy oznaczonych co do gatunku pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. Dokument ten powinien zawierać precyzyjne dane identyfikacyjne stron, szczegółowy opis przedmiotu pożyczki oraz jasne warunki zwrotu, w tym termin spłaty, sposób przekazania środków i ewentualne oprocentowanie. Warto uwzględnić także postanowienia dotyczące zabezpieczenia zwrotu, trybu wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy oraz odpowiedzialności za wady rzeczy. Forma pisemna nie jest zawsze wymagana, jednak przy wyższych kwotach ułatwia dochodzenie roszczeń i stanowi istotny dowód w razie sporu. Dodatkowo, należy pamiętać o obowiązkach podatkowych związanych z podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) oraz o zasadach rozliczeń w przypadku pożyczek udzielanych w walutach obcych.

Przygotowując wzór dokumentu, dobrze jest rozważyć dodanie zapisów dotyczących sposobu doręczania oświadczeń, możliwości wcześniejszej spłaty zobowiązania czy procedur mediacyjnych na wypadek sporów. Uzupełnienie wzoru o klauzule dotyczące odpowiedzialności solidarnej kilku pożyczkobiorców czy obowiązku informowania o zmianie sytuacji majątkowej zwiększa bezpieczeństwo transakcji i przejrzystość relacji prawnych. Tak skonstruowany dokument sprawdzi się zarówno w relacjach prywatnych, jak i biznesowych, minimalizując ryzyko nieporozumień oraz ułatwiając egzekwowanie praw i obowiązków stron. Warto również zapoznać się z powiązanymi zagadnieniami, takimi jak zabezpieczenia wierzytelności czy skutki niewykonania zobowiązań umownych, aby kompleksowo przygotować się do zawarcia umowy pożyczki.

FAQ

Czy umowa pożyczki musi być potwierdzona notarialnie?

Nie, umowa pożyczki co do zasady nie wymaga formy aktu notarialnego. Wystarczająca jest forma pisemna, zwłaszcza przy kwotach powyżej 1000 zł dla celów dowodowych. Notarialne potwierdzenie może być jednak korzystne przy dużych kwotach lub w celu dodatkowego zabezpieczenia interesów stron, ale nie jest to wymóg prawny.

Czy można zawrzeć umowę pożyczki na czas nieokreślony?

Tak, strony mogą zawrzeć umowę pożyczki na czas nieokreślony. W takim przypadku każda ze stron ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem ustalonego w dokumencie okresu wypowiedzenia lub – jeśli nie został określony – zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (zazwyczaj sześć tygodni od wypowiedzenia).

Jakie są konsekwencje braku spłaty pożyczki przez pożyczkobiorcę?

Brak spłaty pożyczki skutkuje powstaniem długu, który pożyczkodawca może dochodzić na drodze sądowej. Może również naliczać odsetki za opóźnienie, jeśli przewiduje to umowa lub przepisy prawa. Dodatkowo, jeśli w umowie przewidziano zabezpieczenia (np. poręczenie), wierzyciel może skorzystać z tych środków.

Czy można przekazać prawa i obowiązki z umowy pożyczki osobie trzeciej?

Tak, zarówno wierzyciel (pożyczkodawca), jak i dłużnik (pożyczkobiorca) mogą przenieść swoje prawa lub obowiązki wynikające z umowy na osobę trzecią, ale zazwyczaj wymaga to zgody drugiej strony oraz odpowiedniego aneksu do umowy lub cesji wierzytelności.

Czy wzór umowy pożyczki można wykorzystać wielokrotnie?

Tak, uniwersalny wzór umowy pożyczki może być wykorzystywany wielokrotnie przy różnych transakcjach. Należy jednak każdorazowo dostosować go do indywidualnych okoliczności konkretnej pożyczki – zwłaszcza danych stron, kwoty i warunków zwrotu.

Czy możliwe jest udzielenie pożyczki osobie niepełnoletniej?

Osoba niepełnoletnia co do zasady nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych i nie może samodzielnie zawierać ważnych umów pożyczek. W jej imieniu taką czynność mogą podjąć przedstawiciele ustawowi (np. rodzice) za zgodą sądu rodzinnego w przypadku większych kwot.

Czy w treści wzoru można przewidzieć kary umowne za nieterminową spłatę?

Tak, strony mogą wprowadzić do wzoru klauzulę o karze umownej za opóźnienie w spłacie lub inne naruszenia postanowień dokumentu. Należy jednak pamiętać, że wysokość kary powinna być adekwatna i zgodna z zasadami współżycia społecznego oraz przepisami prawa.

Czy można udzielić pożyczki bez odsetek i kosztów dodatkowych?

Tak, możliwe jest udzielenie tzw. pożyczki nieodpłatnej (grzecznościowej), która nie przewiduje żadnych odsetek ani innych kosztów dla pożyczkobiorcy. Taki wariant należy wyraźnie zaznaczyć w treści wzoru dokumentu.

Czy istnieje obowiązek zgłoszenia każdej pożyczki do urzędu skarbowego?

Obowiązek zgłoszenia dotyczy większości przypadków, ale istnieją wyjątki – np. gdy pożyczka została udzielona przez najbliższą rodzinę i spełnione zostały warunki zwolnienia podatkowego (np. zgłoszenie w terminie 14 dni). Warto sprawdzić aktualne przepisy dotyczące PCC przed podpisaniem dokumentu.

Czy wzór umowy powinien zawierać informacje o RODO i ochronie danych osobowych?

Zaleca się dodanie klauzuli informacyjnej dotyczącej przetwarzania danych osobowych zgodnie z RODO, szczególnie jeśli stroną jest przedsiębiorca lub osoba prowadząca działalność gospodarczą. Pozwoli to uniknąć ewentualnych zarzutów o naruszenie przepisów dotyczących ochrony danych.

Czy można zabezpieczyć zwrot pożyczki hipoteką?

Tak, możliwe jest ustanowienie hipoteki jako zabezpieczenia zwrotu większej kwoty pożyczki. Wymaga to jednak sporządzenia odpowiedniej umowy oraz wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości będącej własnością dłużnika.

Jak postępować w przypadku śmierci jednej ze stron umowy?

Prawa i obowiązki wynikające z umowy przechodzą na spadkobierców zmarłego – zarówno w przypadku śmierci pożyczkodawcy (roszczenie o zwrot), jak i pożyczkobiorcy (obowiązek spłaty). Zaleca się poinformowanie drugiej strony oraz przedstawienie dokumentów potwierdzających nabycie spadku.

Czy można aneksować już zawartą umowę pożyczki?

Tak, strony mogą zmieniać warunki już zawartej umowy poprzez sporządzenie aneksu podpisanego przez obie strony. Aneks powinien jasno wskazywać zmieniane postanowienia oraz datę wejścia zmian w życie.

Kiedy przedawnia się roszczenie o zwrot pieniędzy z tytułu udzielonej pożyczki?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym roszczenie o zwrot pieniędzy przedawnia się co do zasady z upływem 6 lat od dnia wymagalności świadczenia (czyli terminu spłaty). W przypadku przedsiębiorców termin ten wynosi 3 lata.

Czy wzór umowy musi być podpisany własnoręcznie przez obie strony?

Dla celów dowodowych zaleca się własnoręczne podpisanie dokumentu przez obie strony. Przy wersji elektronicznej dopuszczalne jest użycie kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub innej formy potwierdzającej autentyczność oświadczeń stron.